بیوگرافی و زندگینامه
حافظ ابرو سال و محل تولد: اواسط قرن هشتم هجری قمری - هرات سال و محل وفات: 834هجری قمری زندگینامه: حافظ ابرو (وفات 834) شهابالدین عبدا... بن لطف ا... بهداد دینی خوافی معروف به حافظ ابرو از مورخان بزرگ ایران در اواخر قرن هشتم و اوایل قرن نهم هجری قمری (دوره تیموریان) به شمار میرود. حافظ ابرو در اواسط قرن هشتم هجری قمری در شهر هرات به دنیا آمد; وی در کودکی به همراه والدینش به همدان مهاجرت کرد و در این شهر به تحصیل علوم ادبی معمول پرداخت. شهابالدین در اوایل جوانی به خدمت امیر تیمور گورکانی درآمد و تیمور با مشاهده علم و فضل این جوان او را مورد توجه خود قرار داد به گونهای که حافظ ابرو پیوسته ملتزم رکاب شاه بود و در سفرهای جنگی تیمور به حلب و دمشق نیز او را همراهی نمود. حافظ ابرو پس از مرگ تیمور مورد التفات شاهرخ قرار گرفت و در زمره اصحاب خاص این شاه و فرزند هنرمندش بایسنقر میرزا درآمد. این مورخ شهیر در سال 834 در زنجان بدرود حیات گفت و در این شهر به خاک سپرده شد. وی در طول مدت زندگانی خویش بیشتر سرگرم فعالیتهای علمی وادبی و تألیف کتب تاریخی و جغرافیایی بود و اگرچه مورخی درباری به شمار میرفت ولی در کتابهای خود امانت و انصاف را رعایت نمود و در ضبط وقایع و صحت گفتار شهره خاص و عام بود. سبک نگارش این دانشمند گرانقدر روان و عادی از تکلف است و برخلاف سایر مورخین عهد خود از به کاربردن استعارات و تشبیهات پیچیده و مغلق خودداری و بر شیوه سادهنویسی تأکید نموده است. حاصل عمر این مورخ بزرگ چند کتاب ارزشمند در تاریخ و جغرافی است که جملگی از منابع مهم عهد تیموری به شمار میروند. ــ مهمترین اثر حافظ ابرو مجمع التواریخ سلطانی است که در چهار جلد به رشته تحریر درآمده است و جلد چهارم آن موسوم به زبده التواریخ اغلب به کل این دوره اطلاق میشود. این کتاب تاریخ عمومی جهان را از خلقت آدم تا پایان سال 830 ه. ق (دوره سلطنت شاهرخ) در بر میگیرد. حافظ ابرو این کتاب را به نام شاهزاده بایسنقر میرزا پسر شاهرخ تدوین و به او هدیه نمود. ــجغرافیا دیگر کتاب مشهور حافظ ابرو است که بدستور شاهرخ از سال 817 ه. ق نگارش آن را آغاز کرد و در سال 823 ه. ق به پایان رسانید. این کتاب حاوی اطلاعات جغرافیایی مهمی شامل ممالک ربع مسکون و دریاها و رودهاو کوهها و بیابانها و سپس حکام و سلاطین فارس و کرمان است. مورخ در جلد دوم این کتاب در مورد ایالت خراسان از ابتداء هجوم اعراب مسلمان تا دوره سلطنت شاهرخ تیموری اطلاعات مهمی را ارائه نموده است. ــ ذیل جامع التورایخ رشیدی اثر دیگر این مورخ است که مؤلف در ادامه کتاب خواجه رشید فضلا… همدانی، حوادث دوره بین غازان خان تا وقایع تیمور را به رشته تحریر درآورده است. وی این کتاب را به شاهرخ هدیه کرده است. هر یک از کتب حافظ ابرو بیان کننده سعی و تلاش وافر این دانشمند برجسته در روشن نمودن زوایای تاریک تاریخ ایران زمین میباشد. این نویسنده شهیر با بنیان نهادن اصل صداقت گفتار ودقت در ثبت تاریخ و مکان وقایع و بررسی اسناد تاریخی معتبر شیوه علمی تاریخ نگاری را در ایران وسایر کشورهای مشرق زمین به پیشرفت قابل ملاحظهای رساند.
